Drzewo - Drzewo Życia, Drzewo Świata, Oś Kosmiczna, Filar Świata. "Symbolizm Drzewa Kosmicznego jest prawie niewyczerpany."
Kosmologiczne Drzewo Świata wznosi się w środku Ziemi, w jej "pępku". Łączy 3 krainy kosmiczne: pień jest na Ziemi, gałęzie dotykają Nieba, a korzenie sięgają Piekła ( Ten aspekt symbolizmu drzewa niesie te same treści, co symbolizm góry)
Obraz drzewa to także "symbol życia, młodości, nieśmiertelności i mądrości. Obok Drzew Kosmicznych takich jak jesion Yggdrasil w mitologii germańskiej, historia religii zna Drzewa Życia (Mezopotamia), Drzewa Nieśmiertelności (Azja, Stary Testament), Drzewa Mądrości (Stary Testament) i Drzewa Młodości (Mezopotamia, Indie, Iran). Drzewo jest więc dla człowieka religijnego po prostu wyrazem wszystkiego, co rzeczywiste i święte."
Symbolizm Drzewa Świata wyobraża ciągle regenerujący się Wszechświat i niewyczerpane źródło życia kosmicznego. "W wielu tradycjach archaicznych Drzewo Kosmiczne, wyrażające samą sakralność świata, jego płodność i odwieczność, powiązane jest z ideami tworzenia, urodzaju, inicjacji, wreszcie z ideą absolutnej rzeczywistości i nieśmiertelności. Drzewo Świata staje się w ten sposób Drzewem Życia i Nieśmiertelności. Wzbogacone niezliczonymi (...) dopełniającymi symbolami (Kobieta, Żródło, Mleko, Zwierzęta, Owoce itd.), Drzewo Kosmiczne jawi się nam zawsze jako sam zasobnik życia i władca przeznaczeń (...) drzewo żywe i dające życie."
W Azji Środkowej i Północnej z drewna drzewa kosmicznego szaman robi sobie bęben. Wspinając się na rytualną brzozę skutecznie wchodzi na wierzchołek Drzewa Kosmicznego. przed jego jurtą i w jej wnętrzu znajdują się repliki tego drzewa, które rysuje także na swoim bębnie.
"Według Jakutów, w złotym pępku Ziemi rośnie drzewo o ośmiu gałęziach: jest to rodzaj pierwotnego Raju, gdyż tam właśnie narodził się pierwszy człowiek i żywiony byl mlekiem Kobiety do połowy wychodzącej z pnia Drzewa. (...) Prototypy tego wyobrażenia spotykamy na starożytnym Wschodzie, a także w Indiach (gdzie Jama, pierwszy człowiek, pije razem z bogami w pobliżucudownego drzewa, Rygweda X, 135, 1) i Iranie (Jima na Górze Kosmicznej obwieszcza nieśmiertelność ludziom i zwierzętom, Jasna 9,4 nn; Widewdat, 2,5 ).
Goldowie, Dołganie i Tunguzi powiadają, że dusze dzieci przed narodzinami spoczywają, niczym małe ptaki, na gałęziach Drzewa Kosmicznego, gdzie przychodzą po nie szamani. Ten mityczny motyw (...) znajdujemy też na przykład w Afryce i Indonezji. kosmologiczny schemat Drzewo-Ptak (= Orzeł) lub Drzewo z Ptakiem na wierzchołku i Wąż u korzenia, choć specyficzny dla ludów Azji Środkowej i Germanów, jest prawdopodobnie pochodzenia orientalnego, jednakże ten sam symbolizm wyrażony już został na zabytkach prehistorycznych.
Innym tematem pochodzenia czysto egzotycznego jest temat Drzewa - Księgi Przeznaczeń. U Turków Osmańskich Drzewo Życia ma milion liści, a na każdym z nich wypisane jest przeznaczenia jednego człowieka; gdy tylko człowiek umiera, liść opada. Ostiacy wierzą, że Bogini siedząca na niebiańskiej Górze o siedmiu stopniach wypisuje los człowieka zaraz po jego narodzeniu na drzewie o siedmiu gałęziach."
Na koniec fragment wart przytoczenia:
"Błędna byłaby wiara, że tak zwane kulty wegetacji należy wywodzić od przeżycia świeckiego, naturystycznego, wiążącego się na przykład z wiosną i przebudzeniem natury. Wręcz przeciwnie - religijne przeżycie odnowienia świata (= ponowny początek, stworzenie na nowo) poprzedza wartościowanie wiosny jako zmartwychwstanie i uzasadnia je. To właśnie misterium okresowej regeneracji Kosmosu nadało wiośnie znaczenie religijne. Poza tym w wypadku kultów wegetacji nie zawsze w punkcie centralnym znajduje się naturalne zjawisko wiosny i pojawiania się wegetacji - raczej chodzi tu o znak zapowiadający misterium kosmiczne."
Cytaty i opracowanie wg Mircea Eliade " Sacrum i profanum" oraz "Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy"
